- م. انقلاب، خ. کارگر جنوبی، ک. مهدیزاده، پ. ۲۷، واحد ۱۹ (لطفاً پیش از تشریففرمایی تماس بگیرید.)
بخش اعظم کتبی که در این سالها چاپ شده است، پایاننامههای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری است. نویسندگان با تبدیل پایاننامه به کتاب مقاصد مختلفی را دنبال میکنند؛ غالب آنها در آستانۀ مصاحبههای شغلی و تحصیلیاند و برای اخذ امتیاز منظور شده برای چاپ کتاب، پایاننامه خود را به کتاب تبدیل میکنند. مابقی برای ارتقای شغلی (در دانشگاه و جاهای دیگر) یا به این نیت که افراد بیشتر و در سطح گستردهتری از حاصل تحقیق آنها استفاده کنند، برای چاپ کتاب اقدام میکنند. تجربههای این سالها را در قالب چند نکتۀ کلیدی دربارۀ تبدیل پایاننامه به کتاب میخوانید؛
اولین نکته تفاوت عناوین پایاننامهها و کتابهاست؛ با هر چه تخصصیتر شدن و جزئیتر شدن مطالعات در رشتههای مختلف، حوزۀ مطالعاتی در پایاننامهها هم ریزتر و جزئیتر شده است. به تبع این انتخاب حوزۀ مطالعاتی، عناوین پایاننامهها غالباً عناوین بلندی است تا محدودۀ دقیق تحقیق را روشن کند و عنوانی جامع و مانع باشد. این عناوین برای کتاب مناسب نیستند. بهتر است عنوان کتاب حداکثر ۵ یا ۶ کلمه باشد. اگر خلاصهکردن عنوان کتاب سبب نارسایی آن شد، میشود از زیرعنوان استفاده کرد.
نکتۀ بعد تفاوت مطالب مندرج در پایاننامه و کتاب است. دانشگاههای مختلف گاه از شیوههای متفاوت برای تدوین پایاننامه بهره میبرند، اما در اکثر آنها فصل اول همان پروپوزال است با اندکی حک و اصلاح و اضافات. برای تبدیل پایاننامه به کتاب عمدۀ تغییرات روی این فصل انجام میشود. بعضی کل این فصل را حذف میکنند و مطالب مندرج در آن را به صورت خلاصه ذیل عنوان مقدمه یا پیشگفتار در ابتدای کتاب میآورند و عنوان «فصل دوم» به «فصل اول» تبدیل میشود و الی آخر. بعضی مطالبِ فصلِ مربوط به روش تحقیق را هم اجمالاً در همین مقدمه ذکر میکنند و آن فصل را حذف میکنند.
نکتۀ دیگر عناوین مطالب است. برخی از نویسندگان ترجیح میدهند پیش از چاپ کتاب عناوینی را که مختص پایاننامه است و آنهایی را که درشان از واژههای تحقیق، پژوهش و مانند اینها استفاده شده است، تغییر دهند. مثلاً گاهی «پیشینۀ تحقیق» را به «موضوع حاضر در آینۀ مطالعات دیگران» تغییر میدهند و تمام واژههای «تحقیق» و «پژوهش» را به «کتاب» تبدیل میکنند.
البته ذکر این مطلب لازم است که تمام موارد ذکر شده، از تجربههای ما در چاپ کتاب و تبدیل پایاننامه به کتاب استخراج شده است و لزوماً یگانه قاعده و روش کار نیست. گاهی بعضی از نویسندگان ترجیح میدهند جز جابهجایی چند کلمهْ در متن هیچ تغییری اعمال نکنند، پرسشنامهها و مابقی پیوستها را هم ذکر کنند و عناوین را هم دستنخورده باقی بگذارند.
در آخر، باید در نظر داشت که برای اعمال این تغییرات هیچکس شایستهتر از نویسندۀ پایاننامه نیست. اگر موارد یادشده را به ما بسپارید، با توجه به اینکه ما حداکثر در دو سه رشته تخصص داریم، میتوانیم اصلاحاتِ محدودی در حد تغییر عناوین یا حذف برخی مطالب غیرضرور روی مطالب شما انجام دهیم.