• م. انقلاب، خ. کارگر جنوبی، ک. مهدی‌زاده، پ. ۲۷، واحد ۱۹ (لطفاً پیش از تشریف‌فرمایی تماس بگیرید.)
لوگوی نبشته
فیپا چیست؟

فیپا چیست؟

نشر کتاب

فیپا چیست؟ فیپا یا فهرست‌نویسی پیش از چاپ عبارت است از فهرست نویسی توصیفی و تحلیلی کتاب، پیش از انتشار که در صفحه حقوقی یا صفحه شناسنامه کتاب درج می‌شود.

فیپا تهیه اطلاعات کتابشناختی برای شناسایی و بازیابی یک کتاب بر مبنای ضوابط و استانداردهای بین المللی قبل از انتشار آن کتاب است.

این‌ طرح‌ به‌ شکل‌ غیررسمی‌ در سال ۱۸۷۰ در آمریکا پیشنهاد شد و برای‌ اولین‌ مرتبه‌ به‌ طور رسمی‌ توسط‌ کتابخانه کنگره آمریکا در سال ۱۹۰۱ آغاز شد. در سال ۱۹۷۱ برای‌ دومین‌ مرتبه‌ با روشی‌ که‌ برخاسته‌ از طرح‌ فهرست‌نویسی‌ از مأخذ بود در کتابخانه کنگره آمریکا پی‌ گرفته‌ شد. پس‌ از حدود ۳ سال ۶۵ درصد از کتابخانه‌های‌ آمریکا دارای‌ فهرست‌برگه پیش‌ از انتشار شدند. در انگلستان‌ پیشنهاد این‌ طرح‌ به‌ سال ۱۸۷۶ بازمی‌گردد، اما اجرای‌ رسمی‌ آن‌ به‌ سال ۱۹۷۷ می‌رسد. در سال ۱۹۸۱ اعلام‌ شد که ۹۰ درصد از کتابخانه‌های‌ انگلستان‌ از این‌ طرح‌ استفاده‌ می‌کنند. در حال‌ حاضر بسیاری‌ از کشورهای‌ جهان‌ از این‌ طرح ‌استقبال‌ کرده‌اند. در ایران نیز در سال ۱۳۷۱ کتابخانه ملی‌ ایران‌ این‌ طرح‌ را به‌ طور آزمایشی‌ با برخی‌ از ناشران‌ به‌ اجرا گذاشت‌ و پس‌ از موفقیت‌ نسبی‌ پیشنهاد قانونی‌ شدن‌ آن‌، طی‌ طرحی‌ در اسفند ۱۳۷۴ از سوی‌ کتابخانه ملی‌ به‌ هیئت‌ دولت‌ ارائه‌ شد که‌ تصویب‌نامه آن‌ در سال ۱۳۷۵ به‌ کتابخانه ملی‌ ابلاغ‌ شد و مسئولیت‌ اجرایی‌ طرح‌ بر عهده‌ کتابخانه ملی‌ نهاده‌ شد. در مهر ۱۳۷۷ کتابخانه ملی‌ با همکاری‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌ اجرای‌ طرح‌ را به‌ طور رسمی‌ آغاز کرد. از مزایای فیپا می‌توان به کاهش هزینه‌های فهرست نویسی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی کشور، یک‌دستی در اطلاعات کتاب شناختی فهرست‌های کتابخانه‌های سراسر کشور و تسریع در پخش اطلاعات مربوط به انتشار یک اثر در سطح شبکه‌های ملی و بین‌المللی نام برد. اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول مستقیم صدور فیپا در جمهوری اسلامی ایران است. در فیپای کتاب اطلاعاتی به شرح زیر درج می‌شود:

  • سرشناسه: در قسمت سرشناسه نام نویسنده اصلی کتاب همراه با سال تولد ایشان می‌آید؛
  • عنوان و نام پدیدآور: در این قسمت نام کتاب و نام تمامی نویسندگان نوشته می‌شود؛
  • مشخصات نشر: در این قسمت آدرس انتشارات کتاب، نام انتشارات کتاب و سال چاپ کتاب می‌آید؛
  • مشخصات ظاهری: شامل تعداد صفحات کتاب و در صورت وجود جدول، تصویر، نمودار می‌باشد؛
  • شابک (ISBN): شماره شابک کتاب در این قسمت درج می‌شود؛
  • موضوع: موضوع کتاب و کلمات کلیدی کتاب را شامل می‌شود؛
  • شناسه افزوده: در صورتی که کتاب بیش از یک نویسنده داشته باشد نام بقیه نویسندگان به صورت جداگانه در شناسه افزوده نوشته می‌شود؛
  • رده‌بندی کنگره، رده‌بندی دیویی و شماره کتاب‌شناسی ملی: این مشخصات مربوط به کدهای ثبت کتاب در کتابخانه ملی و مرکز فیپا است.

همان‌طور که آوده شد، متولی صدور فیپای کتاب در ایران کتابخانه ملی است. پیش از چاپ کتاب باید فیپای آن به طور کامل در کتاب درج شود. از کتابخانه ملی می‌توان علاوه بر جست‌وجوی کتاب‌ها، برا استعلام مجوز نشر کتاب هم استفاده کرد.

اشتراک گذاری این مقاله

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.