- م. انقلاب، خ. کارگر جنوبی، ک. مهدیزاده، پ. ۲۷، واحد ۱۹ (لطفاً پیش از تشریففرمایی تماس بگیرید.)
شیوهها و روشهای چاپ کتاب؛ انتقال نقش از وسیلهای بهوسیله دیگر، سادهترین مصداق چاپ کتاب است، اما از چاپ که سخن به میان میآید، مراد فقط انتقال ازوسیلهای به وسیله دیگر نیست، بلکه مقصود، انتقال به قصد تکثیر است […].
در عصر پس از انقلاب صنعتی بود که ماشینهای چاپ ساخته و بهکار گرفته شد و شیوهها و روشهای چاپ کتاب دگرگون شد. پس از انقلاب الکترونیکی ابزارهایی با سرعت، دقت و ظرافت بیشتر و کیفیت برتر، جای ابزارهای مکانیکی را گرفت و چاپ الکترونیکی یا دیجیتال به عنوان آخرین دستاورد بشر در زمینه چاپ کتاب به عرصه آمد. پس از گذشت چند هزار سال از ابداع الفبا و رواج خط و راه ها و شیوههای انتقال کتبی، به عمل چاپ که نگاه کنیم، میتوانیم شیوههای چاپ کتاب را به چند صورت دستهبندی کنیم که ساده ترین آن بهویژه پس از تحولات الکترونیک این است:
۱- چاپ تماسی
۲- چاپ غیر تماسی.
چاپهای تماسی. در این شیوه چاپی، سطحی که حامل نقش است، با سطحی که قرار است نقش به آن منتقل شود، حتماً باید تماس داشته باشد، مانند مهر، باسمه، وسیله دستی شمارهزن تا دستگاههای عظیم افست رتاتیو که چند میلیون روزنامه چاپ میکند. در چاپ غیر تماسی، برای انتقال نقش، تماس لازم نیست؛ مانند روشهای عکاسی و یا تکثیرهای زیراکس و چاپهای دیجیتال.
مراد از تماس در اینجا این است که دو سطح یا دو وسیله در حالت مماس با یکدیگر قرار گیرند تا نقش بتواند منتقل شود.از آنجا که هر تماسی با اصطکاک همراه است، اصطکاک می تواند مانعی در راه سرعت باشد و چاپهای غیر تماسی این امکان را در خود دارد که به سرعت چاپ و تکثیر بیفزاید. بر این اساس می توان این تقسیمبندی را گسترش داد به نحوی که شیوه چاپ تماسی به چاپ برجسته، چاپ گود، چاپ همسطح، چاپ شیمیایی و چاپ استنسیلی تقسیم میشود و چاپ غیر تماسی به تکثیر( چاپ) از راه عکاسی و چاپ الکترونیکی/ دیجیتالی تقسیم میشود. البته پارهای از این چاپها نیز خود به دو نوع تقسیم میشوند. به عنوان مثال چاپ هم سطح خود به چاپ سنگی و چاپ افست، و چاپ استنسیلی به چاپ معمولی و چاپ سیلک اسکرین تقسیم میشود.
چاپ برجسته: در این شیوه چاپ، مرکب یا رنگ از خطوط، کلمات، نشانهها یا سطوحی که از اطرافش برجسته است، به سطح دیگری منتقل میشود و به این ترتیب نقش بر سطح مورد نظر انتقال مییابد.
برجستگیهای زیر غلتک چاپ، رنگ یا مرکب را میگیرد و سپس بر صفحه کاغذ منتقل می کند. استامپ و مهرزدن نامههای اداری نوعی روش ساده چاپ برجسته است. دستگاه شماره زن و تاریخزن نیز نوعی دستگاه چاد برجسته است. دستگاه چکزنی نیز که در بعضی بانکها بهکار میرود و نام وشماره حساب مشتری را روی برگه های دسته چک میزند، به شیوه چاپ برجسته عمل میکند.
ماشینهای معروف به مولتی گراف یا لِتِرپِرِس و تقریباً عمده دستگاههای تهیه نمونههای چاپی و تکثیر در نسخههای محدود، به شیوه چاپ برجسته عمل می کنند. ماشین های چاپ کوچک ایستاده، نیز از انواع دیگر دستگاههای چاپ برجسته است.
در ماشینهای سیلندری، کاغذ به دور استوانهای فولادی میچرخد و بر اثر فشار استوانه مرکب خورده بر کاغذ، عمل چاپ برجسته انجام میگیرد. کار به شیوههای چاپ برجسته بر اثر انقراض حروفچینی دستی و رواج یافتن شیوههای حروفنگاری رایانهای در همهجا، و در ایران نیز، روزبهروز کم تر میشود. در واقع با کاهش حروفچینی سربی و چاپ حروفی، از کاربرد و شیوه رواج چاپ برجسته نیز کاسته می شود. چاپ برجسته تزئینی برای مقاصد هنری به کار میرود.
– برگرفته از کتاب مبانی نشر کتاب، نویسنده عبدالحسین آذرنگ، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها با اندکی تلخیص (سمت).